95 - Jakub Swinka

Dzisiaj będziemy omawiać postać arcybiskupa Jakuba Świnki. Tak jak poprzednio to nagranie będzie oparte o lekcję online, którą mieliśmy 26 stycznia 2021 roku. W tej audycji wykorzystałem nagrania z tamtej lekcji.Co wiecie o Jakubie Śwince? A jak myślicie dlaczego nazywał się Świnka? Jak się przyjrzycie obrazowi, który dołączę do notatek, to rzeczywiście jest tam namalowany z dość różową skórą. Na tym obrazie jednak jest także jego herb, u dołu z lewej strony. Widzicie co jest na tym herbie? Rozumiecie dlaczego nazywał się Świnka?Jakub Świnka był arcybiskupem. Najpierw jednak był kantorem. Czy wiecie co znaczy kantor? W dzisiejszych czasach kantor to jest miejsce, gdzie się wymienia pieniądze. Jednak w tamtych czasach była to pozycja w kościele. Jakub Świnka był kanonikiem w kapitule gnieźnieńskiej. Tak samo Kopernik też był kanonikiem. W następnej audycji będziemy mówić o Koperniku, który też był kanonikiem. Różnica jest taka, że Kopernik był kanonikiem kapituły warmińskiej, a Jakub Świnka był kanonikiem kapituły gnieźnieńskiej. Kapituła gnieźnieńska była większa bo miała 32 kanoników, a kapituła warmińska tylko 16. Kanonicy nie byli sobie równi, niektórzy mieli dodatkowe tytuły. Kopernik był zwykłym kanonikiem, ale Jakub Świnka posiadał dodatkowy tytuł kantora.Tak więc Jakub Świnka był kantorem kapituły gnieźnieńskiej. Aby być kantorem musiał ukończyć tak jak później Kopernik studia prawnicze. Nie wiemy jednak gdzie. Nie wiemy też gdzie się urodził. Niektórzy historycy mówią, żę pochodził z kasztelanii Świny, a inni, że ze wsi Świnki. Nie wiemy gdzie się urodził, ale wiemy, że był kantorem w kapitule gnieźnieńskiej. Za panowania Przemysła II został arcybiskupem. Był on jednak tylko kantorem. Kantor albo kanonik to ktoś mający niższe święcenia niż ksiądz. Kanonik nie mógł odprawiać mszy. Tak więc Jakub Świnka 18 grudnia 1283 roku został wyświęcony na księdza, a dzień później 19 grudnia tego samego 1283 roku na arcybiskupa.Działo się to wszystko w czasach rozbicia dzielnicowego. Przemysł II był księciem wielkopolskim. Polska była podzielona na wiele kawałków i każdy kawałek miał swojego księcia. Jednak religijnie Polska nie była podzielona. Jakub Świnka był arcybiskupem i musieli go słuchać biskupowie ze wszystkich części Polski, nawet tych spoza Wielkopolski. Było jednak pewne zagrożenie. Z czym walczył Jakub Świnka?Jakub Świnka jest pierwszym znanym Polakiem, który walczył z germianizmem. Do Polski przybywało wtedy wielu Niemców, którzy nie znali polskiego. W miastach oraz wielu kościołach byli ludzie, którzy mówili tylko po niemiecku. Arcybiskup zwołał więc synod czyli zjazd wszystkich polskich biskupów. O czym mówiono na tym synodzie?6 stycznia 1285 arcybiskup zwołał synod w Łęczycy, na którym pisał: „Ale i inne nieszczęścia pomnożyły się w kraju przez napływ tego narodu (tj. Niemców), albowiem naród polski jest przez nich uciskany, znieważany, nękany wojnami, pozbawionych chwalebnych praw i zwyczajów ojczystych”.Jakub Świnka uważał, że napływ wielu Niemców doprowadził do tego, że Polacy tracili swoje własne zwyczaje. Postanowił więc przeciwdziałać czyli postanowił coś zrobić aby uratować język polski i polskie obyczaje. Co konkretnie postanowiono na tym synodzie?1. Stanowimy (…) by wszyscy księża w czasie mszy świętej, po odśpiewaniu Credo zgromadzonym wiernym wykładali po polsku: Wierzę w Boga, Ojcze nasz i Zdrowaś Maria – oraz święta w następnym tygodniu zapowiadali. W jakim języku wtedy odprawiano msze? Chociaż msza była wtedy odprawiana po łacinie arcybiskup nakazał, aby niektóre modlitwy były odmawiane po polsku, tak aby ludzie rozumieli. Przy kościołach i klasztorach byli wtedy nauczyciele. Takim nauczycielem zostawali czasem ludzie, którzy nie mówili po polsku. Co postanowiono na synodzie w Łęczycy?2. Nakazujemy dla zachowania i rozwoju języka polskiego przy każdym kościele katedralnym i zakonnym, jako też...