65. Dialog polityczny w najnowszej historii Polski - prof. Andrzej Friszke

Wykład prof. Andrzeja Friszke zorganizowany przez Fundację Centrum im. prof. Bronisława Geremka w ramach cyklu wykładów „Człowiek Dialogu” [19 listopada 2013 r.]

– Dialog to rodzaj rozmowy i wymiany myśli, w których nie chodzi tylko o poznanie poglądów drugiej strony. Dialog to nie kompromis, ale budowanie osi zbliżenia. Idzie w nim o wsłuchanie się w racje oponenta i dostrzeżenie w nich elementów, będących wspólnym obszarem wartości – powiedział prof. Andrzej Friszke w trakcie spotkania w Fundacji Centrum im. Profesora Bronisława Geremka.

19 listopada 2013 roku w siedzibie Fundacji Centrum im. Profesora Bronisława Geremka odbył się drugi wykład otwarty z cyklu „Człowiek dialogu”. Prelekcję „Dialog polityczny w najnowszej historii Polski” wygłosił prof. Andrzej Friszke.

Andrzej Friszke jest wybitnym polskim historykiem, autorem cenionych prac dotyczących różnych aspektów historii PRL, zwłaszcza dziejów opozycji. W 1981 roku był redaktorem działu historycznego „Tygodnika Solidarność”, od 1982 roku działu historycznego miesięcznika „Więź” i członkiem kolegium pisma. Przed 1989 rokiem publikował również w wydawnictwach podziemnych i emigracyjnych, zwłaszcza w „Zeszytach Historycznych”. Od 1990 roku jest pracownikiem Instytutu Studiów Politycznych PAN (Zakład Najnowszej Historii Politycznej). Od 1998 roku wykłada dzieje Polski XX wieku w Collegium Civitas. W latach 1999-2006 był członkiem Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, od 2011 roku – Rady IPN. Członek Rady Ośrodka „Karta”, Rady Muzeum Historii Polski i Kolegium Europejskiego Centrum Solidarności. Od 2000 roku przewodniczący Stowarzyszenia Archiwum Solidarności.  W 2013 roku został członkiem-korespondentem Polskiej Akademii Nauk.

W swoim wystąpieniu prelegent stwierdził, że problem dialogu politycznego ma nie tylko swoją historię, ale jest też metodą działania, którą opozycja polska posługiwała się od lat 60. XX wieku. Co więcej, wsparły się na niej założenia III RP.

Wyróżnić można trzy różne obszary owego dialogu: dialog między chrześcijanami a niewierzącymi, dialog z przeciwnikami politycznymi, czyli z władzą oraz dialog międzynarodowy (z Niemcami, Rosjanami, Ukraińcami, Białorusinami, Litwinami i wreszcie z Czechami).

Samo pojęcie dialogu na gruncie politycznym zostało skodyfikowane przez Tadeusza Mazowieckiego w jego esejach, które publikował na łamach „Więzi”. Przyszłemu premierowi chodziło o budowanie relacji z kręgami postrewizjonistycznymi, o ekumenizm i wreszcie o rozwój relacji międzynarodowych – mówiąc krótko, o słynne „przekraczanie kredowych kół”, dzięki któremu możliwe będzie uprawianie polityki w kategoriach długiego trwania.

W kwestiach dialogu religijnego poszukiwano odpowiedzi na pytanie o wiarę i Kościół, co budowało przestrzeń wolności i kultury. Ten model kształtowania relacji społecznych stał się źródłem etyki „Solidarności”, ruchu praw obywatelskich, ruchu praw człowieka itd. Dialog ten zakłada pewną postawę moralną, która wymaga ustępstw, jest więc przeciwieństwem ksenofobii, narodowego egoizmu, tromtadracji i pychy.